Bankalara yüklü miktarlarda kredi borcu olan otelciler, tesislerini satışa çıkardı. Bu nedenle Ege ve Akdeniz sahillerinde yüzlerce otel sahibi harıl harıl müşteri arar oldu.

ÇOĞUNLUĞUNU 5 YILDIZLILAR OLUŞTURUYOR

Çanakkale’den Muğla’ya, Fethiye’den Alanya’ya kadar turistik bölgeler satılık otellerle dolu. Son aylarda Ege ve Akdeniz sahillerinde 1.318 otel satılığa çıkarıldı.
Bu oteller için istenen rakam ise 30 milyar lirayı buluyor. Çoğunluğunu 5 yıldızlıların oluşturduğu en fazla satılık otel, daha çok Rusya pazarına bağlı turizm faaliyeti yürüten Antalya’da yer alıyor. Sektör temsilcileri, sıkıntılı bir dönemden geçtiklerini, ilerisi için de durumun belli olmadığını belirtiyor.

Turizmin gözü yaşlı

Döviz rezervlerimizin artmasını sağlayan ve en önemli sorunlarımızdan cari açığın kapatılmasına yol açan turizm sektörü, tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. Önce Rus uçağının düşürülmesi, ardından Sultanahmet’te yaşanan patlama ve artan terör olayları…
Son olarak da Ankara’da askeri servis araçlarına düzenlenen hain saldırı sonucu ortaya çıkan güvenlik sorunu…
İnşattan mobilyaya, otomotivden tarıma kadar 52 farklı yan sektörü besleyen ve bacasız fabrika olarak adlandırılan bu sektörde patronlar borç batağında, oteller satışta, binlerce kişi işsizlikle burun buruna. Sektörün duayenleri, “Şu an itibarıyla turizmcilerin gözünden yaş akıyor. Öncelikle yitirilen canlar, sonrasında da maddi kayıplar içimizi yakıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Ali Kızıldağ, yakın gelecekte çekilecek sıkıntıyı çalışanlar açısından şöyle özetledi: “1.5 milyonluk istihdamdan bahsediyoruz. Bunların en az yarısı işsiz kalır. Durumu kaygıyla izliyoruz.”

GELİR 7 MİLYAR DOLAR AZALACAK

Geçen yıl turizm geliri azaldı. 2014 yılında turizm geliri 34.3 milyar dolarken, 2015 yılında yüzde 8 azalarak 31.5 milyar dolara düştü. 2016 yılında gelir kaleminde 7 milyar dolarlık ekstra bir azalma bekleniyor.
Dizlerinin üzerine çökmüş bulunan turizmcinin gözü yaşlı. Yaz aylarıyla birlikte yaş yerine kan ağlamaya başlamaktan korkan sektör temsilcileri, “İşin daha kötüsü, böyle devam ederse Türkiye; yatırımlarına, tarihi ve doğal varlıklarına rağmen, bir süre turizmde moda olmaktan çıkabilir” yorumunu yaptı.

Yeni destek paketi yarın açıklanacak

Zor bir dönemden geçen turizm sektörüne destek paketi geliyor. Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, yeni destek paketini Başbakan Davutoğlu’nun yarın açıklayacağını söyledi. Rezervasyon dönemi olduğu için turist getiren uçaklara verilecek 6 bin dolarlık desteği önceden duyurduklarını kaydeden Bakan Ünal, yeni paketle turizm sektörünün istediği desteklerin yüzde 85’inin gerçekleşeceğini açıkladı.

Türk turizmini bitiren olaylar

Ruslar: Uçak krizi
25 Kasım’da hava sahası ihlali yapan 2 Rus savaş uçağından biri jetlerimiz tarafından düşürüldü. 2 Rus pilottan biri öldü. Krizin ilk yansıması turizm alanında oldu. 4 milyondan fazla Rus turistin geldiği Türkiye’ye yapılacak tur satışları durduruldu.

Almanlar: Sultanahmet
Sultanahmet’te 12 Ocak’taki canlı bomba saldırısında 10’u Alman, 11 kişi hayatını kaybetti. Türkiye’ye turist rekorları kırdıran Almanya, vatandaşlarını Türkiye seyahati konusunda uyardı. Ege ve Akdeniz otellerinde rezervasyon iptalleri yaşandı.

İngilizler: Terör
Doğu ve Güneydoğu’da yaşanan terör olaylarının yanı sıra Ankara’daki iki bombalı saldırı, hem bölgenin hem de Türkiye’nin turizmine darbe vurdu. Başta İngilizler olmak üzere çeşitli ülkelerden gelecek ziyaretçiler, planlarını değiştirdi.

Turizmde yaşanan kriz, sadece otellerle sınırlı değil. Türkiye’yi tur rotasından çıkaran kruvaziyer şirketlerine her gün bir yenisi ekleniyor.

Zengin rota değiştirdi 

Normal turiste göre üç kat daha fazla gelir getiren ve “yüzen otel” olarak adlandırılan dev kruvaziyer gemileri, güvenlik gerekçesiyle birbiri ardına Türkiye’ye yönelik seferleri iptal etti. Dev gemilerle yapılan turizmin dünyadaki büyüklüğünün 40 milyar dolar olduğunu vurgulayan Türkiye destinasyonu yetkilileri şöyle dedi:

COSTA, PROGRAMINDAN ÇIKARDI

“Şirketler; İstanbul, İzmir ve Kuşadası’na olan seferlerini kaldırdı. Rotalarını Yunanistan’ın Pire Limanı ve Mikonos Adası’na çevirdiler. Geçen yıl 23 milyon kişi bu turlara katıldı. 7 günlük turlarda kişi başı harcama 1.700 ile 9 bin dolar arasında değişiyor. Bu durum, Türkiye’nin 450 bin turist kaybetmesi anlamına geliyor.”
İtalyan MSC Cruises ve Aida gibi büyük kruvaziyer şirketlerinden sonra, bir diğer büyük İtalyan firma Costa Crociere de Türkiye programını iptal etti. Müşterilerinin bu yöndeki talebini dikkate aldıklarını belirten Costa yönetimi, Neo Riviera adlı gemileriyle 28 Mart-8 Kasım 2016 tarihleri arasında yapacakları turlarda İstanbul’u rotalarından çıkardıklarını açıkladı. Neo Riviera’nın, İstanbul Limanı yerine Yunanistan’ın Rodos Adası’na demir atacağı bildirildi.

Budak: ‘Afet’ hali var

CHP Genel Başkan Yardımcısı Çetin Osman Budak, parti yönetimini sunduğu raporda turizm ile bağlantılı sektörlerde afet hali yaşandığını savundu.
Ocak 2016’da Rus turist sayısında Antalya’da yüzde 81, İstanbul’da ise yüzde 48’lik bir gerileme yaşandığını belirten Budak, Avrupa ülkelerinden gelen turist sayısında da yüzde 40-50 azalma olduğuna dikkat çekerek şu önerilerde bulundu:

TANITIM BÜTÇESİ 5 KAT ARTMALI

“Etkin makamlarda olanlar başta olmak üzere şiddet dili terk edilmeli. Tanıtım bütçesi 100 milyon dolardan 500 milyon dolara çıkarılmalı. Özellikle Avrupa pazarında tüm büyükelçiliklerin tanıtım sürecine aktif katılımı sağlanmalı. Nisan-mayıs ayları için uçak başına 6 bin dolar olarak açıklanan destek, boş koltuk desteğine dönüştürülerek tüm yıla yayılmalı. Turizm iş kolunda istihdam üzerindeki yükler azaltılmalı. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere tarımda olduğu gibi faizsiz veya düşük faizli kredi desteği ve kefalet desteği sağlanmalı. Turizm bölgelerinde esnafa, vergi ve prim ödemelerinde erteleme ile Hazine destekli kredi erteleme ve yeni kredi olanağı verilmeli.” CİHAN

Antalya başta olmak üzere Güney Ege’nin Marmaris, Bodrum ve Fethiye gibi gözde turizm merkezlerinde İngiliz turist sayısında yüzde 45 civarında bir düşüş bekleniyor.

İngiliz turist de gelmekten caydı

İngilizlerin, Türkiye programlarında yüzde 95’e varan iptaller yaptığı belirtildi. Londra merkezli Billa Plus Tur Operatörü Türkiye Yetkilisi Süleyman Akçil, güvenli olmayan bir ülkeye kimsenin gitmek istemediğini belirterek şunları söyledi:

“İngilizler de Türkiye’ye şu an o gözle bakıyor. Bu turizm sezonunda pazarda ciddi düşüşler yaşanacak. Zaten İngiltere pazarında kıştan gelen sorunlar mevcuttu. Sultanahmet olayı bunun üstüne tuz ve biber oldu. Artık kimse Türkiye tatillerini almak istemiyor. Bunun sebepleri arsında Türkiye’nin Müslüman bir ülke olması, Rusya ile her an savaş çıkabilir korkusu, terör örgütlerinin Tunus’ta olduğu gibi sahillerde bir olay çıkarabilir korkusu var.”

Sadece Rus turistten yaşanacak kayıp 3.5 milyar doları bulacak

Akdeniz kıyılarımız, Rusların tatil için tercih ettikleri adreslerin başında geliyor. Sektör açısından Rus turistler, Almanlardan sonra Türkiye’ye gelen ikinci büyük yabancı turist grubunu oluşturuyor.
Önümüzdeki yaz başka ülkeleri tercih edecek olan Rusların bu ülkeleri sevmesi durumunda, sonraki yıllarda da tatil adresleri olacağı için Türk turizminin uzun yıllar sorunlardan kurtulamayacağı belirtiliyor. Destek Menkul Değerler Araştırma Departmanı’nın Rusya ile Türkiye arasındaki uçak krizinin ardından yaşanan ekonomik gelişmelerin değerlendirildiği sektörler raporunda şu bilgilere yer veriliyor:
“2014 yılında Türkiye 3.3 milyon civarında Rus turisti ağırlamıştı. Geçen yıl ise bu rakam 4.5 milyona yakındı. Rus turistlerin ayağını çekmesi, Türkiye’ye gelen yıllık toplam turist sayısının yüzde 10 oranında azalmasına yol açabilir. Bunun Türkiye’ye maliyetinin de yıllık 3.5 milyar dolar civarında olması söz konusu.”

Kayıplar iç piyasayla telafi edilemez

Uzmanlar, turizm gelirinin ihracat geliri gibi olduğunu ve dışarıdan kaynak geldiğini söyledi. İç turizmle de ekonominin büyüdüğünü, ancak bir ekonomiye dış kaynak girişi olması halinde ülke büyümesinin artacağı ve ülkenin zenginleşeceğini belirten uzmanlar, “Aksi olur, net kaynak çıkışı yaşanırsa, ülke fakirleşir. Kaldı ki turizmle döviz girişi oluyor. Net turizm geliri, cari açığın azalmasını sağlar. Döviz rezervleri artar. Özetle iç turizm, turizmdeki kaynak ve döviz kaybımızı telafi edemez” açıklamasını yaptı.

TURİST BAŞINA GELİRDE ARTIŞ YOK

Turizm sektörü yıllardır kısır bir döngü içinde. Turist sayısının son 10 yılda yaklaşık 2 kat büyümesine rağmen turist başına gelirin azaldığını vurgulayan analistler, kişi başına harcamaların 2013 ve 2014 yıllarında 667, geçen yıl ise biraz daha kıpırdayarak 715 dolara çıktığını, ancak 2005 yılındaki 766 dolarlık rakama ulaşamadığını belirtti. Yabancı turistlerin harcamalarında 10 yıl içinde 51 liralık düşme görüldüğünü belirten analistler, “Yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımızın Türkiye’ye geldiklerinde yaptıkları ortalama harcama ise 970 dolar” bilgisini verdi.